Mijn Blog
Acteren is vooral durven spelen. Assertief zijn is vaak ook een kwestie van durven. Assertiviteit oefenen met een trainingsacteur is veilig, spannend en leuk.
Je wilt je baas of opdrachtgever vragen om een gunst. Je wil je collega feedback geven op gedrag. Je wilt iemand vertellen dat je hopeloos verliefd bent. Allemaal voorbeelden van situaties die voor sommige mensen een eitje zijn en voor andere mensen een drama. Ze lopen er weken/maanden en jaren mee rond voordat ze het bespreekbaar durven maken. Om er dan vaak achter te komen dat het bespreekbaar maken eigenlijk best wel meeviel en de reactie van de persoon in kwestie lang niet zo dramatisch was als ze dachten. Maar voordat ze dan eindelijk durven. Dat is een hele stap.
En dan is het fijn dat je die situatie/ dat gesprek eens kan spelen om te zien wat je allemaal kan zeggen, hoe dat overkomt en vooral ook hoe je omgaat met de reactie van de ander. Als trainingsacteur speel ik vaak dit soort situaties omdat assertief zijn bij bijna iedereen wel een heikel punt is. We zijn bang om ons zelf bloot te geven, kwetsbaar te zijn en dingen te zeggen die een ander niet altijd leuk zal vinden. Maar we maken het is ons hoofd vaak wel groter en dramatischer dan het is. En we hebben vaak een slecht zelfbeeld. Als trainingsacteur kan ik echter vaak teruggeven wat ik wel en niet snapte aan de boodschap, hoe ik me erbij voelde en hoe ik zou kunnen reageren.
Het oefenen van de situatie begint vaak met het beschrijven van de situatie. Waar heb je moeite mee? Wat denk je dan? Waar ben je bang voor? Welk gedrag van de ander vind je moeilijk? Wanneer ben je tevreden in dit gesprek? Hoe ga je het gesprek aanpakken en wat ga je misschien anders doen. Vaak levert het bespreken van de situatie al de nodige spanning op. Maar het voorbespreken van de situatie, en je heel bewust zijn van wat je wil gaan zeggen en doen, brengt ook vaak weer inzicht en rust, waardoor het spelen van de situatie weer makkelijk is.
Tijdens het spelen van de situatie probeer ik me vooral te richten op de leerpunten en doelstelling van de deelnemer. Ik probeer het gedrag van de gewenste gesprekspartner zo realistisch mogelijk neer te zetten, maar….. vooral ook subtiel (en soms ook minder subtiel) reflecties te geven, welk gedrag ik zie en wat het met me doet. Ik kan bijvoorbeeld zeggen, dat ik het gevoel heb, dat er niet naar me geluisterd wordt, dat het me duizelt van de informatie, dat ik me aangevallen voel, maar ook dat ik de eerlijkheid waardeer, dat ik het fijn vind dat er naar me geluisterd wordt of dat het goed is dat dit ter sprake komt. Hiermee probeer ik de deelnemer al tijdens het rollenspel bewust te maken van gedrag maar ook kans te bieden het gedrag aan te passen. Dit bewust maken tijdens het spel, is misschien niet helemaal realistisch maar geeft deelnemer vaak wel een duidelijk beeld van wat er zou kunnen omgaan in het hoofd van de gesprekspartner. Zaken die tijdens een “echt” gesprek wellicht niet meteen helder zijn.
Mocht ik merken dat de deelnemer moeite heeft met de situatie of dat we ergens in het gesprek blijven haken, dan pauzeer ik vaak het gesprek even om met de deelnemer en/of groep en trainer te analyseren wat er nu precies gebeurd, en hoe we uit die impasse komen. Een tip die ik dan vaak geef is, het gebruiken van een helicopterview/ een stuk metacommunicatie. Daarin houdt de deelnemer de regie, en benoemt hij bv dat het gesprek lijkt vast te lopen, dat hij merkt dat ze er niet uit lijken te komen of bv dat ze er allebei wellicht wat emotioneel bij zijn. Daarna checkt hij bij de gesprekspartner hoe hij dit ziet, en of ze ze wellicht het gesprek anders kunnen vormgeven.
Het spelen van dit soort gesprekken geeft vaak veel inzichten voor deelnemers, maar vooral het feit dat ze het gesprek durven te voeren, geeft ze vaak veel vertrouwen en energie, het gesprek in de werkelijkheid ook te voeren. Met de tips en reflecties van de training in het achterhoofd geven dit soort oefeningen absoluut een impuls aan de assertiviteit van mensen, waardoor ze vaak al sterker en zelfverzekerder de training verlaten.
